Nowa Perspektywa finansowa 2021-2027
Spis treści:
- Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko (FEnIKS)
- Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki (FENG)
- Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego 2021-2027 (FERS)
- Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej (FEPW)
- Obszar inwestycji
- PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ I INNOWACJE (CP 1)
- ENERGIA I KLIMAT (CP 2)
- SPÓJNA SIEĆ TRANSPORTOWA (CP 3)
- KAPITAŁ SPOŁECZNY, TURYSTYKA ORAZ USŁUGI UZDROWISKOWE (CP 4)
- Fundusze Europejskie na Rozwój Cyfrowy (FERC)
- Pomoc Techniczna dla Funduszy Europejskich (PTFE)
- SPRAWIEDLIWA TRANSFORMACJA (FEST)
- RYBACTWO I MORZE
- POMOC ŻYWNOSCIOWA (FEPŻ)
- Programy Europejskiej Współpracy Terytorialnej
Fundusze Europejskie na lata 2021-2027 to:
W nowej perspektywie budżetu funduszy unijnych na lata 2021-2027 Polska otrzyma największe środki od początku członkostwa w Unii Europejskiej
72,2 miliarda euro z polityki spójności
3,8 mld euro środków z Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji.
Łącznie to około 76 miliardów euro. W przeliczeniu daje nam to łącznie ponad
770 mld zł.
Środki zostaną przeznaczone na realizację inwestycji:
Polityka spójności na lata 2021-27 ma obejmować następujące fundusze, które wzajemnie się uzupełniają:
Programy krajowe 2021-2027. Nowe programy unijne realizowane na poziomie krajowym, będą miały podobny zakres tematyczny do tych które znane są nam z kończącej się perspektywy 2014-2020.
Przedstawiamy poszczególne programy oraz wysokość środków unijnych jakie zostały zaplanowane na realizację programów w nowej perspektywie 2021-2027
Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko (FEnIKS) – następca Programu Infrastruktura i Środowisko (POIiŚ). Program przyczyni się do rozwoju gospodarki niskoemisyjnej, ochrony środowiska oraz przeciwdziałania i adaptacji do zmian klimatu. FEnIKS wesprze również inwestycje transportowe oraz dofinansuje ochronę zdrowia i dziedzictwo kulturowe.
Zrównoważona gospodarka wodna i ściekowa
Wyzwania
• Odpowiednie oczyszczanie ścieków komunalnych i przemysłowych
• Utrzymanie dobrego stanu wód
• Efektywne wykorzystanie zasobów bez dodatkowego obciążania środowiska
Planowane działania
• Rozwój i modernizacja infrastruktury wodno-kanalizacyjnej
• Poprawa zarządzania wodą (m.in. w celu powtórnego wykorzystywania wody)
• Rozwój systemów ujęć, uzdatniania, dostawy i magazynowania wody
Rezultaty
• Poprawa efektywności gospodarowania wodą pitną i ściekami komunalnymi
Ochrona dziedzictwa przyrodniczego i różnorodności biologicznej Transport niskoemisyjny i mobilność miejska
Wyzwania
• Niezadowalający stan ochrony zagrożonych gatunków i siedlisk przyrodniczych
Planowane działania
• Wsparcie zarządzania i doskonalenie systemów ochrony przyrody
• Prowadzenie działań informacyjno-edukacyjnych w zakresie ochrony przyrody
• Zachowanie lub przywracanie właściwego stanu ochrony siedlisk przyrodniczych
oraz populacji zagrożonych gatunków
• Utrzymanie i odbudowa funkcji ekosystemów
Rezultaty
• Wzmocnienie ochrony bioróżnorodności i naturalnych ekosystemów
• Rozwój systemów monitorowania zasobów przyrodniczych, które ułatwiają
ich ochronę
Transport
Wyzwania
• Ograniczenie deficytów w infrastrukturze sieci transportowej
• Wprowadzenie zintegrowanego podejścia do planowania i organizacji transportu
• Zapewnienie dostępności transportu
• Zmniejszenie liczby ofiar i poszkodowanych, szczególnie w wypadkach drogowych
• Zmniejszenie emisji CO2 i wpływu transportu na środowisko naturalne
Planowane działania
• Rozwój lądowej oraz wodnej infrastruktury transportowej (w Transeuropejskiej
Sieci Transportowej i poza nią) z priorytetem dla rozwoju kolei
• Integracja różnych rodzajów transportu pasażerskiego i towarowego
• Realizacja działań inwestycyjnych i edukacyjnych w zakresie bezpieczeństwa
• Przyspieszenie wprowadzania rozwiązań cyfrowych do polskiego systemu
transportowego
Rezultaty
• Stworzenie multimodalnego (łączącego różne gałęzie transportu) systemu
transportowego o wysokim poziomie bezpieczeństwa i mniejszym wpływie
na środowisko naturalne
• Zmniejszenie dysproporcji w dostępności transportowej polskich województw
• Wzrost udziału transportu kolejowego w przewozach pasażerskich i towarowych
• Zwiększenie dostępności punktów/węzłów transportowych dla osób o ograniczonej
mobilności i z niepełnosprawnościami
Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki (FENG) – program jest kontynuacją dwóch wcześniejszych programów: Innowacyjna Gospodarka 2007-2013 (POIG) oraz Inteligentny Rozwój 2014-2020 (POIR). FENG będzie wspierał realizację projektów badawczo-rozwojowych, innowacyjnych oraz takich, które zwiększają konkurencyjność polskiej gospodarki. Z programu będą mogli skorzystać m.in. przedsiębiorcy, instytucje z sektora nauki, konsorcja przedsiębiorstw oraz instytucje otoczenia biznesu, w szczególności ośrodki innowacji.
Badania, rozwój, innowacyjność
-Wsparcie badań i innowacji oraz wykorzystywania zaawansowanych technologii w przedsiębiorstwach i konsorcjach,
-wprowadzanie wyników prac B+R,
– transfer technologii,
– rozwój sektora venture capital,
-powstawanie nowych modeli biznesowych na rzecz transformacji w kierunku gospodarki o obiegu zamkniętym
-oraz zmiana modeli biznesowych polskich przedsiębiorstw (Przemysł 4.0)
Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego 2021-2027 (FERS) – następca Programu Wiedza Edukacja Rozwój (POWER). Główne obszary działania FERS to: praca, edukacja, zdrowie oraz dostępność. Program będzie wspierał projekty z zakresu: poprawy sytuacji osób na rynku pracy, zwiększenia dostępności dla osób ze szczególnymi potrzebami, zapewnienia opieki nad dziećmi, podnoszenia jakości edukacji i rozwoju kompetencji, integracji społecznej, rozwoju usług społecznych i ekonomii społecznej oraz ochrony zdrowia.
Wyzwania
• Ograniczenie ubóstwa i wykluczenia społecznego
• Większa dostępność usług społecznych
• Przeciwdziałanie deprywacji materialnej
Planowane działania
• Wspieranie osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym
• Udzielanie pomocy żywnościowej lub podstawowej pomocy materialnej osobom
najbardziej potrzebującym
• Pomoc dla osób z niepełnosprawnościami w pokonywaniu codziennych trudności
• Wspieranie integracji społeczno-gospodarczej obywateli innych państw i społeczności
marginalizowanych
• Wzmocnienie potencjału instytucji opieki społecznej oraz reintegracji
Rezultaty
• Zwiększenie dostępu do usług związanych z podjęciem pracy albo zmianą zawodu
dla osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym
• Zmniejszenie skutków ubóstwa, szczególnie wśród rodzin z dziećmi
• Objęcie wsparciem żywnościowym i energetycznym osób najbardziej potrzebujących
• Rozwój usług społecznych świadczonych lokalnie
• Zwiększenie liczby miejsc pracy w przedsiębiorstwach społecznych
• Wzrost współczynnika aktywności zawodowej osób z niepełnosprawnościami w wieku
produkcyjnym
Kultura i turystyka
Wyzwania
• Wzmocnienie roli kultury i turystyki dla rozwoju gospodarczego i spójności
społecznej
• Podnoszenie atrakcyjności turystycznej regionów
Planowane działania
• Utrzymanie w dobrym stanie i modernizacja obiektów dziedzictwa kulturowego
• Rozwój instytucji kultury ważnych dla edukacji i aktywności kulturalnej
• Odnowienie lub adaptacja budynków i przestrzeni na potrzeby aktywizacji
i integracji lokalnych społeczności
• Inwestycje w tworzenie szlaków turystycznych
Rezultaty
• Podniesienie atrakcyjności turystycznej regionów i kraju
• Wzrost jakości życia społecznego i aktywności kulturalnej mieszkańców
• Wzmocnienie innowacyjności inwestycji w sektorach kultury i turystyki
• Współpraca międzysektorowa, m.in. w obszarze kultury, nauki, edukacji,
integracji społecznej i rozrywki
Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej (FEPW) – nowy program dla makroregionu Polski Wschodniej będzie koncentrował się na czterech głównych obszarach: wzmocnienie konkurencyjności i innowacyjności przedsiębiorstw, energia i ochrona klimatu, spójna sieć transportowa i zwiększenie dostępności transportowej oraz aktywizacja kapitału społecznego, rozwój turystyki i usługi uzdrowiskowe. Oprócz 5 województw dotychczas objętych wsparciem: lubelskiego, podkarpackiego, podlaskiego, świętokrzyskiego i warmińsko-mazurskiego, z nowego programu będzie korzystać także województwo mazowieckie bez Warszawy i dziewięciu otaczających ją powiatów.
Obszar inwestycji
5 województw Polski Wschodniej
- 5 stolic województw
- 1 ośrodek wzrostu
- 36 miast tracących funkcje społeczno – gospodarcze pow. 20 tys. mieszkańców
NUTS-2 mazowiecki regionalny
- 2 ośrodki wzrostu
- 4 miasta tracące funkcje społeczno – gospodarcze pow. 20 tys. Mieszkańców
Cel główny
Utrwalenie warunków sprzyjających wzrostowi konkurencyjności gospodarki oraz jakości życia w Polsce Wschodniej.
Cel ten będzie realizowany poprzez wybrane Polityki spójności.
- CP 1 Bardziej inteligentna Europa dzięki wspieraniu innowacyjnej i inteligentnej transformacji gospodarczej
- CP 2 Bardziej przyjazna dla środowiska, niskoemisyjna Europa
- CP 3 Lepiej połączona Europa dzięki zwiększeniu mobilności
- CP 4 Europa o silniejszym wymiarze społecznym
Priorytety
PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ I INNOWACJE (CP 1)
Platformy startowe
- Kompleksowe wsparcie dla innowacyjnych startupów
- Testowanie i weryfikowanie pomysłów
Wykorzystanie procesów wzorniczych w MŚP
- przeprowadzenie audytu oraz stworzenie i wdrożenie strategii wzornicze
Gospodarka o obiegu zamkniętym w MŚP
- wprowadzanie inteligentnych rozwiązań z zakresu GOZ
Automatyzacja i robotyzacja MŚP
- wprowadzanie rozwiązań technologicznych z zakresu automatyzacji i robotyzacji
Pożyczki na rozwój turystyki
- kapitał dla firm branży turystycznej i branż pokrewnych
ENERGIA I KLIMAT (CP 2)
Adaptacja miast do zmian klimatu
- zwiększenie odporności miast na zagrożenia wynikające ze zmian klimatu
- udostępnianie przestrzeni publicznej zachowującej funkcje przyrodnicze
Dystrybucja energii
- rozwój systemów dystrybucyjnych
Zrównoważona mobilność miejska
- inwestycje w tradycyjną infrastrukturę (np. sieci trakcyjne, układ torowy)
- zakup niskoemisyjnego taboru
- węzły przesiadkowe, ścieżki rowerowe, systemy roweru miejskiego oraz systemy telematyczne
SPÓJNA SIEĆ TRANSPORTOWA (CP 3)
Infrastruktura drogowa
- integracja regionalnych układów komunikacyjnych z siecią dróg ekspresowych
- dostęp do sieci TEN-T
- powiązania pomiędzy regionalnymi i subregionalnymi miastami PW
Infrastruktura kolejowa
- rozwój infrastruktury sieci kolejowej,
- bezpośrednie połączenie stolic województw PW (Wschodnia Magistrala Kolejowa)
- włączenie w krajową i międzynarodową sieć kolejową
KAPITAŁ SPOŁECZNY, TURYSTYKA ORAZ USŁUGI UZDROWISKOWE (CP 4)
Uzdrowiska Polski Wschodniej
- rozwój infrastruktury i wyposażenia podmiotów świadczących usługi sanatoryjne, uzdrowiskowe
Miejsca aktywności społecznej
- unowocześnienie i wzmocnienie roli bibliotek
- tworzenie Mediatek jako nowoczesnych centrów dostępu do wiedzy, kultury i nowych technologii
Produkty turystyczne
- rozwój turystycznych szlaków tematycznych
- wykorzystanie potencjału wielokulturowego dziedzictwa i unikalnych zasobów przyrodniczych
Fundusze Europejskie na Rozwój Cyfrowy (FERC) – jest następcą programu Polska Cyfrowa (POPC), który w latach 2014-2020 wspierał cyfryzację w Polsce. FERC będzie koncentrował się przede wszystkim na: zwiększeniu dostępu do ultraszybkiego internetu szerokopasmowego, udostępnieniu zaawansowanych e-usług pozwalających w pełni na elektroniczne załatwienie spraw obywateli i przedsiębiorców, zapewnieniu cyberbezpieczeństwa w ramach nowego dedykowanego obszaru interwencji, rozwoju gospodarki opartej na danych, wykorzystującej najnowsze technologie cyfrowe, rozwoju współpracy międzysektorowej na rzecz tworzenia cyfrowych rozwiązań problemów społeczno-gospodarczych, wsparciu rozwoju zaawansowanych kompetencji cyfrowych, w tym również w obszarze cyberbezpieczeństwa dla jednostek samorządu terytorialnego (jst) i przedsiębiorców.
Wyzwania
• Internet o prędkości co najmniej 100 Mb/s dla wszystkich
• Rozwój nowoczesnych technologii i systemów łączności
Planowane działania
• Budowa ultraszybkiej sieci szerokopasmowej dla wszystkich gospodarstw domowych
(na obszarach wiejskich i miejskich)
• Zapewnienie gigabitowego dostępu do Internetu dla wszystkich (siła napędowa
rozwoju społeczno-gospodarczego)
• Inwestycje w rozwój systemów bezprzewodowych kolejnych generacji, w tym pilotaże
i przedsięwzięcia demonstracyjne
Rezultaty
• Zapewnienie dostępu do szerokopasmowego internetu jak największej liczbie gospodarstw domowych i przedsiębiorstw
• Zwiększenie atrakcyjności inwestycyjnej terenów, które uzyskały wsparcie
• Ograniczenie wykluczenia cyfrowego
Pomoc Techniczna dla Funduszy Europejskich (PTFE) program ma trzy głównie priorytety: skuteczne instytucje, skuteczni beneficjenci i skuteczna komunikacja. Środki z Pomocy Technicznej zostaną przeznaczone m.in. na: szkolenia dla beneficjentów korzystających z Funduszy Europejskich, rozwój krajowego systemu informatycznego umożliwiającego aplikowanie i rozliczanie projektów unijnych, działania informacyjno-promocyjne zwiększające wiedzę o Funduszach w Polsce. Budżet programu wyniesie 0,5 mld euro.
SPRAWIEDLIWA TRANSFORMACJA (FEST) inwestycje infrastrukturalne, drogi, kolej, transport publiczny, ochrona środowiska. pomoc w transformacji dla regionów górniczych: śląskiego, małopolskiego, dolnośląskiego, wielkopolskiego, łódzkiego i lubelskiego)
RYBACTWO I MORZE
Wsparcie rybactwa i rybołówstwa, rozwój lokalnych społeczności rybackich
POMOC ŻYWNOSCIOWA (FEPŻ)
Wsparcie osób doświadczonych ubóstwem
Programy Europejskiej Współpracy Terytorialnej
Instrumenty terytorialne służą wzmocnieniu współpracy i partnerstw samorządów, które
realizują wspólne działania rozwojowe na podstawie strategii terytorialnych. Wpisują się
one w cele określone na poziomie regionalnym, krajowym i europejskim.
Kluczowe zasady
W procesie przygotowania i wprowadzania instrumentów terytorialnych ważne są:
• partnerstwo i współpraca,
• zintegrowane podejście do rozwiązywania problemów łączących sąsiadujące
jednostki samorządu terytorialnego (JST),
• zaangażowanie lokalnych instytucji i organizacji w przygotowanie i realizację
działań wynikających ze strategii terytorialnych.
Realizacja tych zasad świadczy o oddolnym charakterze wypracowanych strategii. Muszą one być spójne z ramami strategicznymi stworzonymi na poziomie regionalnym (strategia rozwoju województwa). Na tym samym obszarze może funkcjonować więcej niż jeden instrument terytorialny. Jest jednak warunek! Konieczna jest komplementarność podejmowanych działań i eliminacja podwójnego finansowania.
Zintegrowane Inwestycje Terytorialne (ZIT)
Ich istotą jest realizacja projektów partnerskich. Mają one wspierać miejskie obszary funkcjonalne, czyli gminy:
• miejskie,
• miejsko-wiejskie,
• wiejskie.
ZIT jest przeznaczony dla MOF miast wojewódzkich i MOF miast średnich tracących
funkcje społeczno-gospodarcze.
Szczególnie ważnymi dla ZIT tematami są: transport niskoemisyjny, poprawa stanu
środowiska przyrodniczego na obszarze MOF, zwiększenie efektywności energetycznej
w MOF, wsparcie rozwoju kształcenia i szkolenia zawodowego
Szczegóły oparte o źródło: umowa partnerstwa broszura wersja dostępna PDF